شبکه های توزیع نیروی برق از داخل شهرها و روستاها و محیط زیست انسان ها، حیوانات و گیاهان عبور کرده و به همین دلیل اگر به نحو مناسب و مطابق با استانداردهای موجود طراحی و اجرا نگردند می توانند منجر به تحمیل خسارات جبران ناپذیری بر انسان ها و سایر عناصر محیط زیست گردد.
علاوه بر خطرات برق گرفتگی اینگونه شبکه ها، مطالعات انجام شده بر روی تاثیر میدان های مغناطیسی ناشی از خطوط فشار قوی نشان از تاثیر سوء قطعی آن ها در بلند مدت بر سلامتی انسان ها دارد.
خطر برق گرفتگی ناشی از القا در خطوط فشار قوی
یکی دیگر از خطرات بسیار مهم ناشی از خطوط فشار قوی، خطر برق گرفتگی ناشی از القاء است. بر اساس اندازه گیری های به عمل آمده مشخص شده است در هوای معمولی هر کیلوولت، حوزه القایی معادل یک سانتی متر دارد بدین معنی که برای مثال یک خط بیست کیلوواتی تا فاصله ۲۰ سانتیمتری، حوزه القایی دارد بنابراین اگر شخصی در فاصله یاد شده قرار گیرد علاوه بر برق گرفتگی در اثر ایجاد قوس الکتریکی دچار سوختگی نیز خواهد شد. لازم به ذکر است که خطوط پرفشار رایج در ایران از نوع ۲۰ ،۶۳ و ۴۰۰ کیلوواتی است.
خطرات عایق معیوب
عایقی که معیوب یا ناکافی باشد، یک خطر الکتریکی محسوب می شود. معمولاً با پوشش پلاستیکی یا لاستیکی سیم ها را عایق می کنند. عایق ها از تماس هادی ها با یکدیگر و همچنین از تماس با انسان مانند کلید اتوماتیک اشنایدر جلوگیری می کنند.
سیم های رابط ممکن است عایق آسیب دیده داشته باشند. بعضی مواقع عایق در داخل یک ابزار با دستگاه الکتریکی آسیب می بیند. در این صورت قسمت های فلزی لخت در صورتی که با سیم برق دار تماس پیدا کند برق دار می شوند.
ابزارهای الکتریکی دستی که کهنه و آسیب دیده هستند یا غلط استفاده می شوند، ممکن است عایق قسمت داخلی آن ها آسیب ببیند و در صورتی که فردی این گونه ابزار آلات را لمس کند دچار شوک خواهد شد. اگر ابزار به زمین متصل نباشد یا عایق دوتایی (دوبل) نداشته باشد احتمال شوک وجود دارد. تشخیص عایق معیوب به عنوان یک خطر، ضروری است.
جدا کردن سیم برق از فرد آسیب دیدهخطرات اتصال زمین نامناسب
وقتی یک سیستم الکتریکی به درستی به زمین متصل نگردد، خطر به وجود می آید. از معمولی ترین موارد تخلف و تخطی از مقررات OSHA، اتصال نادرست تجهیزات و مدارهای الکتریکی به زمین است. قسمت های فلزی یک سیستم با سیم کشی الکتریکی (مانند صفحه سوئیچ، دستگاه های روشنایی سقفی، کانال و …) که توسط افراد لمس می گردند باید به زمین متصل بوده و دارای ولتاژ صفر باشند.
اگر سیستمی به درستی به زمین متصل نباشد و مدار اتصال به زمین مناسبی نداشته باشد، قسمت های آن ممکن است برق دار شده و خطر به وجود آید زیرا ولتاژ ناخواسته نمی تواند به طور ایمن حذف شود. اگر مسیر ایمن جهت انتقال جریان عیب به زمین وجود نداشته باشد، قسمت های فلزی لخت در دستگاه های آسیب دیده می توانند برق دار شوند. اگر با وسیله الکتریکی معیوبی که به زمین متصل نیست (یا اتصال نامناسبی دارد) تماس پیدا کنید، دچار شوک خواهید شد. تشخیص یک سیستم الکتریکی که به طور نامناسب به زمین متصل شده باشد به عنوان یک خطر، ضروری است.
GFCI چیست؟
مدار قطع کننده عیب زمین (GFCI) یک نجات دهنده ارزان قیمت است. این قطع کننده ها هر نوع اختلافی را در جریان بین دو سیم مدار تشخیص می دهند. این اختلاف در جریان زمانی می تواند اتفاق بیافتد که تجهیزات الکتریکی بطور صحیح کار نکنند، در نتیجه نشتی جریان بوجود می آید.
اگر جریان نشتی (Leakage current) در مدار محافظت شده توسط GFCI تشخیص داده شود، سوئیچ های GFCI جریان را در مدار قطع و شما را از شوک خطرناک حفظ می کنند. این نوع از قطع کننده ها (GFCI) در حد ۵ میلی آمپر تنظیم شده و برای محافظت کارگران از برق گرفتگی طراحی شده اند. GFCI قادر به تشخیص افت جریان به علت نشتی از طریق شخصی که در معرض شوک قرار دارد، است. اگر چنین شرایطی به وجود آید، سوئیچ های GFCI جریان را در مدار قطع می کنند. GFCI متفاوت از قطع کننده های دیگر مدار است زیرا جریان نشتی را علاوه بر بار زیاد، تشخیص می دهد.
مدارهایی که فاقد GFCI هستند یا GFCI با سیم کشی نامناسب یا آسیب دیده دارند ممکن است کارگران و تکنسین ها را در معرض شوک قرار دهند. تشخیص مداری که به طور نامناسب با GFCI محافظت شده باشد را به عنوان یک خطر، ضروری است.
